कस्याश्चिदपि संस्थायाः सर्वाः क्रियाकलापाः लेखाविभागात् आरभ्यते उत वा लेखा विभागे समाप्यते। अतः लेखाविभागः संस्थायाः प्रतिदिनस्य क्रियाकलापेषु महत्त्वपूर्णयोगदानं ददते।
अस्माकं विश्वविद्यालयसन्दर्भेऽपि इदं पाल्यते तथा च लेखाविभागस्य उत्तरदायित्वानि मुख्यतः भागद्वये विभक्तुं शक्यन्ते :-
- प्रतिदिनस्य दायित्वम् / कार्यम्
- अन्यदायित्वम् / कार्यम्
लेखाविभागे शुल्कं प्राप्तुं धनप्राप्तिपत्रम् |
धनप्राप्तिपत्रस्य निरीक्षणम् |
सूचीपत्रनिर्माणम् |
सूचीपत्रस्य निरीक्षणम् |
सूचीपत्रस्य अनुमोदनम् |
धनपञ्जिकायां लेखनम् |
लेजर इत्यस्मिन् प्रविष्टिः |
मासिकलेखा निर्मेया |
वार्षिकलेखाः निर्मेयाः |
लेखाविभागस्य अन्यत् दायित्वं कार्यं वा निम्नलिखितरीत्या अस्ति :-
- मूलायव्ययकम् (बजट) अथवा संशोधितायव्ययकं (बजट) निर्मेयम्
- विश्वविद्यालयस्य आयेन अथवा व्ययेन सम्बद्धाः सूचनाः तत्सम्बद्धमन्त्रालये अथवा अन्यविभागे प्रदेयाः
- लेखानिरिक्षकेभ्यः सूचना उपलभ्या
- प्रोविडेन्टफन्ड इत्यस्य सूचीनिर्माणम् अनुरक्षणञ्च
- प्रोविडेनटफन्ड इत्यस्य राशिः निवेष्टव्या
- मासिकवेतनम् अथवा निवृत्तिवेतनं निर्मेयम्
- वेतने अथवा निवृत्तिवेतने आयकरस्य गणना, करकृन्तनस्य समये प्रदानञ्च
- आयकरविवरणी निर्मेया
उपर्युक्तसूची सम्पूर्णा न अपि तु केवलं संकेतात्मिका वर्तते।
विश्वविद्यालयानुदानयोगः, श्रीलालबहादुरशास्त्रीराष्ट्रियसंस्कृतविश्विद्यालयाय मुख्यशीर्षकद्वये अनुदानं प्रददते -
अयोजितावर्तनम्
नियोजितावर्तनम्
श्रीलालबहादुरशास्त्रिराष्ट्रियसंस्कृतविश्विद्यालयस्य वार्षिकम् अयोजितावर्तनायव्ययकं (बजट) प्रायः रु० 600/- लक्षमस्ति। दशमपञ्चचवर्षीययोजनान्तर्गततया (1-4-2002 To 31-3-2007) विश्विद्यालय: आहत्य रु०0 401.25 लक्षं स्वीकृतमस्ति। विश्विद्यालयस्य अयोजितावर्तनायव्ययकं (बजट) प्रतिवर्षं प्रायः 10% इत्यस्मात् 15% इत्यस्य गत्या वर्धते।
विश्वविद्यालये लेखाविभागे गतिविधयः सुष्ठुरूपेण सञ्चरणाय कतिचन समितियः गठिताः सन्ति येषु निम्नौ द्वौ प्रमुखौ स्तः
- वित्तसमितिः
- निवेशसमितिः
आसु समितीषु मानवसंसाधनविकासमन्त्रालयः तथा च विश्वविद्यालयानुदानायोगः इत्यस्य अधिकारीगणः सदस्यत्वेन भवति।
विश्विद्यालयस्य लेखाविभागे निम्नलिखितधिकारिणः अथवा कर्मचारीगणः भवति -
- वित्ताधिकारी - 1
- सहायककुलसचिवः (लेखा) - 2
- अनुभागाधिकारी - 1
- सहायकः - 2
- वरिष्ठलिपिकः - 2 येष्वेकः वित्त सञ्चयकेन भाव्यः
- दतरी - 1
- ग्रुप डी - 1
विश्विद्यालयलेखाविभागः अतिविकासशीलः तथा च 31 मार्च 2007 पर्यन्तं पूर्णरूपेण गणकीकृतम्भविष्यति ।